ޚިޔާލަށް ގެންނާށެވެ! ދެރެއެކެވެ. ފުރަތަމަ ރެއަކީ ގޭގައި ތިބާ ހުރި ރެއެކެވެ. އަނބި ދަރީންނާއި އެކުގައެވެ. ތިބާގެ ކުދިންކޮޅު އުފާކޮށްދީ އެކުދިންނާއެކު ކުޅެސަމާސާކުރުމުގައެވެ. ކުޑަކުޑަ އުފާވެރި އާއިލާއެކެވެ. ދެން ޖެހިގެން އައި ރެއެވެ. ތިބާ ކަށްވަޅަށް ތިރިކުރެވެނީއެވެ. އަނބިދަރީންނާވަކިވެ، އަނދިރިވަޅުގަނޑެއްގެ ތެރެއަށް ލެވެނީއެވެ. އެތަނުގައި އެއްވެސް ބައިވެރިއަކުނެތެވެ. ލޯބިވާ އަނބިމީހާވެސް ނެތެވެ. އަދި ދަރީންނެއްވެސް ނެތެވެ. އެތަނުގައި އެކަނި އޮންނަން ޖެހުނީއެވެ.
އެއީ ކަށްވަޅުގެ ފުރަތަމަ ރެއެވެ. އެރެއާމެދު ޞާލިޙުންނާއި ޢިލްމުވެރީން ކީރިތި ކުރައްވާ ހިތާމަކުރައްވާ އުޅުނު ރެއެވެ. އަދި ތަޤްވާވެރިއަޅުވެރިން އެރޭގެ ބިރުވެރިކަމާމެދު ޝަކުވާކޮށްއުޅުނު ރެއެވެ.
އާދެ، ތަބޫކު ހަނގުރާމައަށް ކީރިތި ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލަހި ވަސައްލަމް އާއި އެކަލޭގެފާނުގެ ޞާޙާބީން ނުކުމެވަޑައިގެން އުޅުއްވި ރެއެކެވެ. އެރޭ އެކަލޭގެފާނާއި ޞަޙާބީން ނިދިކުރެއްވިއެވެ. އިބްނު މަސްޢޫދު رضي الله عنه ވިދާޅުވިއެވެ. ތިމަންކަލޭގެފާނަށް ނިދިންހޭލެވުނެވެ. އަދި ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ ތަންމަތިކޮޅަށް ބަލައިލީމެވެ. ނަމަވެސް އެ ތަންމަތިކޮޅަކު އެކަލޭގެފާނެއްނެތެވެ. ދެން އަބޫބަކުރު رضي الله عنه ގެ ތަންމަތިކޮޅާ ދިމާލަށް ދިޔައީމެވެ. ނަމަވެސް އެކަލޭގެފާނުވެސް ނެތެވެ. ދެން ޢުމަރު رضي الله عنه ގެ ތަންމަތިކޮޅު ބެލީމެވެ. އެކަލޭގެފާނުވެސް ނެތެވެ.
ދެން ވިދާޅުވިއެވެ. ފޭލިގެތަކާ ތަންކޮޅެއް ދުރުން އަލިކަމެއް ފެންނަންހުއްޓެވެ. އެހެންކަމުން އެ ދިމާލަށް ހިނގައިގަތީމެވެ. އެތަނުގައި ކަށްވަޅެއްކޮނެފައި ހުއްޓެވެ. އަދި ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم އެކަށްވަޅު ތެރެއަށް ފައިބާވަޑައިގެން ހުންނެވިއެވެ. އަދި ކަފުންކޮށްފައިވާ މައްޔިތެއް ކަށްވަޅު ކައިރީގައި ބާއްވާފައިއޮތެވެ. އަދި އަބޫބަކުރާއި ޢުމަރު – رضي الله عنهما - އެ ޖަނާޒާގެ ކައިރީގައި ތިއްބެވެ. ދެން ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم އެދެބޭކަލުންނަށް ވިދާޅުވިއެވެ. " ތިޔަބައިމީހުންގެ އަޚާ ކަށްވަޅަށް ހަމަހިމޭނުން ތިރިކުރާށެވެ." ދެން އެބޭކަލުން އެމައްޔިތާ ކަށްވަޅަށް ތިރިކުރެއްވިއެވެ. އަދި އެކަލޭގެފާނުގެ ޠާހިރު ދެއަތްޕުޅުން އެމައްޔިތާ ކަށްވަޅުގައި ބާއްވާލައްވަވައި، ހަމަޖައްސައްވަވައިލެއްވިއެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ ލޮލުން ކަރުނަފޮދު އޮހޮރިގެންދިޔައެވެ. ދެން އެއަށްފަހު ޤިބްލައަށް ކުރިމަތިލެއްވިއެވެ. އަދި އެޠާހިރު ދެއަތްޕުޅު މައްޗަށް އުފުއްލެވިއެވެ. ދެން މިފަދައިން ދުޢާކުރެއްވިއެވެ. اللهم إني أمسيت عنه راض فارض عنه މާނައީ: " އޭ ﷲ އެވެ! ، ހަމަކަށަވަރުން މިއަޅާ ރޭކުރީ އޭނާއަށް ރުހިގެންވާހާލުއެވެ. އަދި އިބަ ﷲ ވެސް އޭނާއަށް ރުއްސަވާފާދޭއެވެ." އަދިވެސް އިބުނު މަސްޢޫދު رضي الله عنه ވިދާޅުވިއެވެ. ތިމަންކަލޭގެފާނު އެއީ ކޮންބޭކަލެއްގެ ޖަނާޒާއެއްތޯ ސުވާލުކުރީމެވެ. އެބޭކަލުން ދެންނެވިއެވެ. އެއީ ކަލޭމެންގެ އަޚް އަބްދުﷲ ޛުލްބަޖާދެއިންގެ ޖަނާޒާއެވެ.
އާދެ، ޢުމަރު ބުނު ޢަބްދުޢަޒީޒަކީ މުއްސަނދި ޢާއިލާއަކަށްއުފަންވެ، މުއްސަނދިކަމުގެ ލައްޒަތުގައި ބޮޑުވިކުއްޖެކެވެ. ގަނޑުވަރުތަކާއި ޚާދިމުން ހުއްޓެވެ. ނަމަވެސް، އިސްލާމީ ދައުލަތުގެ ޚަލީފާއަކަށްވުމަށްފަހު މިހުރިހާ ލައްޒަތާއި ދުނިޔެވީ ފޮނިމީރުކަން ދޫކޮށްލެއްވިއެވެ. ކީއްވެގެންތޯއެވެ؟ ކަށްވަޅުގައި ހޭދަކުރަންޖެހޭ ފުރަތަމަރޭ ހަނދުމަވުމުންނެވެ.
އެހެންކަމުން އެއްދުވަހަކު މިންބަރު މައްޗަށް އަރާވަޑައިގަތެވެ. އަދި ކީރިތި ކުރައްވަން ފެށްޓެވިއެވެ. އެތަނުގައި ހުކުރު ޖަމާޢަތަށް ޚާޟިރުވެވަޑައިގެން ޢިލްމުވެރީންނާއި ވަޒީރުންނާއި ޢާންމުރައްޔިތުން ތިއްބެވެ. ޢުމަރު އިބުނު ޢަބްދުލްޢަޒީޒު ވިދާޅުވިއެވެ. " ތިޔަބައިމީހުން އަޅުގަނޑަށް ހިއްޕެވިބައިޢަތު އަނބުރާގެންދަވާށެވެ." އެބައިމީހުންއެންމެން އެކުއެކީއެކައްޗަކަށް ދެންނެވިއެވެ. " ކަލޭގެފާނުނޫންމީހަކު ޚަލީފާއެއްކަމުގައި ބޭނުމެއްނޫނެވެ." އެހެންކަމުން، ޚަލީފާކަމަށް ނުރުހޭޙާލު، އެކަމުގެ ޒިންމާ ނެންގެވިއެވެ.
ޚަލީފާކަމުގައި ހަފްތާއެއްނުވަނީސް އެކަލޭގެފާނުގެ ހަށިކޮޅު ނިކަމެތިވެ، ގައިގެ ކުލަބަދަލުވިއެވެ. އަދި ތުރުކުރައްވަން އަތްޕުޅުގައިއޮތީ އެންމެހެދުންކޮޅެކެވެ. އެހެންވެ އެކަލޭގެފާނުގެ އަނބިކަބަލުން އަރިހުގައި މީސްތަކުން ސުވާލުކުރިއެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ޚަލީފާއަށް ވަމުންއެދަނީ ކިހިނެއްތޯއެވެ؟ ޢަބްދުލްޢަޒީޒުގެ އަނބިކަބަލުން ވިދާޅުވިއެވެ. " ﷲ ގަންދީ ބުނަމެވެ. އެކަލޭގެފާނު ރޭގަނޑު އަވަހާރަފުޅެއް ނުލައްޕަވައެވެ. ތަންމަތީގައި އޮންނެވުމަށްފަހު ފުރޮޅެންފަށްޓަވައެވެ. އިންސާނަކު ހޫނުއަނގުރުގަނޑެއްމަތީގައި އޮވެގެން ފުރޮޅޭނެފަދަ ގޮތަކަށެވެ. ދެން ވިދާޅުވެއެވެ. " މުޙަންމަދުގެފާނުގެ އުއްމަތުގެ މީސްތަކުންގެ ޒިންމާ މިނިކަމެތި އަޅާއާ ހަވާލުކުރެވިއްޖެއެވެ. މިއަޅާއާ ޤިޔާމަތްދުވަހުން މިޒިންމާތަކާބެހޭގޮތުން ސުވާލުކުރެވޭނެއެވެ. ފަޤީރުންނާއި މިސްކީނުންނާއި ތުއްތުކުދިންނާބެހޭގޮތުން ސުވާލުވެވޭނެއެވެ."
ހަމައެހެންމެ، އެއްދުވަހަކު އެކަލޭގެފާނުގެ އަރިހުގައި ޢިލްމުވެރިބޭކަލަކު ދެންނެވިއެވެ. " އޭ އަމީރުލްމުއުމިނީންއެވެ! ކަލޭގެފާނު މީގެކުރިން މައްކާގައި ހުންނަވަނިކޮށް އަޅުގަނޑުމެން ދެކުނީމެވެ. އެއީ ކަލޭގެފާނު ޚަލީފާއަކަށް ވެވަޑައިގަތުމުގެ ކުރިންނެވެ. އޭރު ކަލޭގެފާނު ހުންނެވީ ވަރަށް ޞިއްޙަތާއި ޢާފިޔަތުގައެވެ. މުއްސަނދިކަމާއި ތަނަވަސްކަމުގައެވެ." ދެން ވެސް ޢިލްމުވެރިޔާ ދެންނެވިއެވެ. " ނަމަވެސް މިހާރު ކަލޭގެފާނު މިފެންނަނީ ވަރަށްބޮޑަށް ހިކިއަނަރޫފަވެފައިވަނިކޮށެވެ. އެއީ ކީއްވެތޯއެވެ؟"
ޢިލްމުވެރިޔާގެ މިކަލިމަތައް އަޑުއެއްސެވުމަށްފަހު ޢުމަރު ބުނު ޢަބްދުލްޢަޒީޒް ވަޤުތުން ކީރިތި ކުރައްވަން ފެށްޓެވިއެވެ. އަދި ވިދާޅުވިއެވެ. " އޭ ޒިޔާދެވެ! ކަލޭގެފާނަށް އަޅުގަނޑު މަރުވެ ކަށްވަޅަށް ލެވުމަށްފަހު ތިންވަނައަށްވާދުވަހު ފެނިލައްވައިފިނަމަ ހުންނާނެ މަންޒަރު އެނގިލައްވާތޯއެވެ! ﷲ ގަންދީ ބުނަމެވެ. ވަރަށްވެސް ހިތާމަވެރި މާޔޫސް މަންޒަރަކަށްނޫނީ އެމަންޒަރު ނުވާނެކަން ކަށަވަރެވެ."
އޭ ލޮބުވެތި އަޚުންނާއި އުޚުތުންނޭވެ!...
އަޅުގަނޑުމެން މިކަށްވަޅުގެ ފުރަތަމަރެއާ ބައްދަލުކުރުމަށް ވަމުންދަނީ ކޮން ތައްޔާރީތަކެއްތޯއެވެ؟ އެއްވެސް ތައްޔާރީއެއް އެބަވެވޭތޯއެވެ؟ އުއްމަތަށް ރަޙްމަތެއްކަމުގައި ފޮނުއްވި މާތްނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ ހަދީޘްފުޅެއްގައިވެއެވެ. القبر روضة من رياض الجنة أو حفرة من حفر النار މާނައީ: " ކަށްވަޅަކީ ސުވަރުގޭގެ ބަގީޗާއިންކުރެ ބަޤީޗާއެކެވެ. ނުވަތަ ނަރަކައި ވަޅުގަނޑުތަކުގެ ތެރެއިން ވަޅުގަނޑެކެވެ."
އާދެ، އުޘްމާނު ބުނު ޢައްފާނު رضي الله عنه ގެ ކައިރިން ޖަނާޒާއެއް ގެންދެވިއްޖެނަމަ، ވަރަށް ބޮޑަށް ކީރިތި ކުރައްވަވައެވެ. މިއީ ކޮންބޭކަލެއްކަން އެނގިލައްވާތޯއެވެ؟ ސުވަރުގޭގެ އުފާވެރި ޚަބަރު ކީރިތި ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ދެއްވި ދިހަ ބޭކަލުންގެ ތެރެއިން ބޭކަލެކެވެ. ތެދުމަގުލިބިގެންވާ ޚުލަފާއުއްރާޝިދީންގެ ތެރެއިން ތިންވަނަ ޚަލީފާއެވެ. ކީރިތި ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލަހި ވަސައްލަމްގެ ދެދަރިކަނބަލުންނާ ކައިވެނި ބައްލަވައިގަތުމުގެ ޝަރަފު ލިބިލެއްވި މަތިވެރި ޞަޙާބީއެވެ. މިދީނަށްޓަކައި މާތް ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم އާއެކުގައިއެތައްޖިހާދެއްގައި ބައިވެރިވެވަޑައިގެންފައިވެއެވެ.ދީނަށްޓަކައި އެކަލޭގެފާނުގެ މުދަލުގެ ދެބައިކުޅައެއްބައި ހޭދަކުރެއްވި، ކިރީތި ރަސޫލާގެ މަތިވެރިމާތްޞަޙާބީއެކެވެ.
އެހެންކަމުން، އެއްފަހަރަކު އެކަލޭގެފާނަށް ދެންނެވުނެވެ. "ތިދަރަޖައަށް ކީރިތިކުރައްވަނީ ކީއްވެގެންތޯއެވެ؟" ވިދާޅުވިއެވެ. ކީރިތި ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم މިފަދައިން ޙަދީޘްފުޅު ކުރައްވަނިކޮށް އަޑު އެހީމެވެ.القبر أول منازل الآخرة މާނައީ: " ކަށްވަޅަކީ އާޚިރަތުގެ އެންމެ ފުރަތަމަ މަންޒިލެވެ." އެތަނުން ސަލާމަތްކަންލިބިއްޖެ މީހަކަށް ސަލާމަތްކަންލިބިއްޖެއެވެ. އަދި އެތަނުން ނާކާމިޔާބުވެއްޖެ މީހެއް ގެއްލިހަލާކުވެއްޖެއެވެ.
އޭ ލޮބުވެތި އަޚުންނާއި އުޚުތުންނޭ!...
ޣާފިލުކަމުގެ ނިދިން ހޭލައްވާށެވެ! އަދި މިދުވަހަށް ތައްޔާރުވެލައްވާށެވެ. އެހެނީ މަރަކީ ބުނެފައި އަންނަ އެއްޗެއްނޫނެވެ. ނޭނގިހުއްޓައި މަރާ ބައްދަލުކުރަންޖެހިދާނެއެވެ.
އަޅުގަނޑުމެންގެ މިމަރުވެފައިވާ ހިތްތަކަށް ދިރުންލިބޭތޯ ހަޤީޤީ ހާދިސާއެއް ނަކަލުކޮށްލާނަމެވެ. މިއީ ސަޢޫދީ ޢަރަބިޔާގެ ރިޔާޟުގައި ހިނގި ހާދިސާއެކެވެ. ދެމަފިރިންނެވެ. ޞާލިޙު ތަޤްވާވެރި ޢާއިލާއެކެވެ. އެއްދުވަހަކު، މިދެމަފިރިން ޢުމްރާވުމަށް މައްކާއަށް ދިއުމަށް ތައްޔާރުވިއެވެ. ނަމަވެސް، ދަތުރު ފެށުމުގެކުރީން، އެދުވަހު، އަންހެންމީހާގެ ފަރާތުން އާދަޔާޚިލާފު ކަންތައްތަކެއް ފެނުނެވެ. އެހެނީ އެދުވަހު، އަދަޔާޚިލާފަށް އެއަންހެންމީހާ، އޭނާގެ ދަރީންނަށް ބޮސްދީހަދާ އުޅުނެވެ. އަދި ރޮއެރޮއެ ހުރެގެން ވަޞިއްޔަތެއްލިޔުނެވެ. އޭގައިވާ ޢިބާރާތްތަކުން އެއީ އޭނަގެ މަރުގެ ވަޞިއްޔަތޭވެސް ދެންނެވިދާނެއެވެ. މި އަންހެންމީހާއަކީ ވަރަށް މާތް ތަޤްވާވެރިއެކެވެ.
ކޮންމެއަކަސް، ދެމަފިރިން މައްކާއަށް ގޮސް، ޢުމްރާގެ މަތިވެރި އަޅުކަން ފުރިހަމަ ކުރިއެވެ. އަދި އެނބުރި ރިޔާޟަށް ދާން ދަތުރުފެށިއެވެ. އެއީ ވަދާޢުގެ ދަތުރެވެ. އަޖަލުގެ ދަތުރެވެ. ކާރުގެ ފުރޮޅު ފަޅައިގެންދިޔައީއެވެ. އެއާއެކު ކާރު ފުރޮޅާލިއެވެ. ޞާލިޙް އެއަންހެނާގެ ބޮލަށް ވަރަށް ބޮޑު ޒަޚަމެއްލިބުނެވެ. ފިރިމީހާއަށް މާބޮޑު އަނިޔާއެއްނުލިބެއެވެ. އެހެންކަމުން، ފިރިމީހާ އަވަސް އަވަހަށް ދުވެފައި އަނބިމީހާގެ ގާތަށްދިޔައެވެ. އެވަޤުތު އަނބިމީހާ ޝަހާދަތުގެ ދެކަލިމަ ކިޔަމުން ގެންދެއެވެ. އަދި އެއަށްފަހު ބުންޏެވެ. " އަޅުގަނޑަށް މާފުކުރޭ! އިރާދަކުރެއްވިޔާ، ދެން ބައްދަލުވާނީ ސުވަރުގެއިން... އަދި ކުދިވެރީންނަށްވެސް ސަލާމް ފޯރުކޮށްދީ..."
وَالَّذِينَ آمَنُوا وَاتَّبَعَتْهُمْ ذُرِّيَّتُهُم بِإِيمَانٍ أَلْحَقْنَا بِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَمَا أَلَتْنَاهُم مِّنْ عَمَلِهِم مِّن شَيْءٍ ۚ كُلُّ امْرِئٍ بِمَا كَسَبَ رَهِينٌ [٥٢:٢١]
އަދި އީމާންވިމީހުން އެއުރެންގެ ދަރިން އީމާންވުމާއެކު، އެއުރެންނަށް ތަބާވުމުން، އެއުރެންގެ ދަރިންވެސް ތިމަންރަސްކަލާނގެ އެއުރެންނާ އެއްދަރަޖައިގައި (ސުވަރުގޭގައި) ލައްވާހުށީމެވެ. އަދި އެއުރެންގެ ޢަމަލަކުން އެއްވެސް އެއްޗެއް ތިމަންރަސްކަލާނގެ އުންޏެއް ނުކުރައްވާހުށީމެވެ. ކޮންމެމީހަކީވެސް އެމީހަކު ހޯދި ޢަމަލަކަށް ކަނޑައަޅުއްވާފައިވާ ޖަޒާލިބޭނޭ މީހެކެވެ.
ދުޢާއަކީ، އަޅުގަނޑުމެންގެ ކަށްވަޅަކީ ސުވަރުގޭގެ ބަޤީޗާތަކުގެ ތެރެއިން ބަޤީޗާއެއްކަމުގައި ލެއްވުމެވެ. އާމީން ޔާރައްބަލް ޢާލަމީން!
(މިއީ 2010ވަނަ އަަހަރު، އަޅުގަނޑު ލިޔެފައިވާ ލިޔުމެކެވެ. އޭރުގެ ބައެއް ވެބްސައިޓުތަކުގައި މި މަޒުމޫނު ޝާއިޢުކުރެވިފައިވާނެއެވެ.)
ޚިޔާލު ފައުޅުކުރުން